Grant 2012/07/N/HS6/02015

Rola kształtowania poczucia tożsamości dla osiągnięcia dobrostanu eudajmonistycznego w okresie wczesnej dorosłości

Kierownik projektu: mgr Dominika Karaś

Opiekun naukowy: dr hab. Jan Cieciuch, prof. UKSW

Okres realizacji projektu: 2013-2014

OPIS PROJEKTU

Zrealizowany projekt miał na celu poszerzenie wiedzy dotyczącej kształtowania się poczucia tożsamości w okresie wczesnej dorosłości oraz związków poczucia tożsamości z dobrostanem człowieka.

Formowanie tożsamości rozumiane jest jako próba odpowiedzi na pytanie "Kim jestem?", czyli podjęcie pewnego trwałego zaangażowania w daną sferę życia i ocena czy przynosi ona człowiekowi poczucie satysfakcji i bezpieczeństwa.

Najważniejsze zrealizowane w ramach projektu zadania obejmowały:

Polską adaptację oraz weryfikację parametrów psychometrycznych zastosowanych kwestionariuszy (w tym równoważności pomiaru pomiędzy badaniami w formie papier-ołówek, a w formie online), co umożliwi dalsze wykorzystanie zastosowanych narzędzi w badaniach naukowych;
Weryfikację postawionych hipotez o związkach poczucia tożsamości z dobrostanem, dzięki zbadaniu łącznej grupy ponad 1500 osób dorosłych, z zastosowaniem dwóch narzędzi do pomiaru dobrostanu oraz dwóch narzędzi do pomiaru procesów tożsamościowych;
Identyfikację sfer tożsamości ważnych dla poszukiwania tożsamości przez osoby dorosłe;
Weryfikację proponowanego modelu powiązań między wymiarami tożsamości (poszukiwaniem głębokim, zaangażowaniem i rewizją zaangażowania), a dobrostanem;
Określenie relacji między formowaniem się poczucia tożsamości w danej sferze (zbieranie o niej informacji oraz angażowanie się w nią), a poczuciem dobrostanu człowieka;
Upowszechnienie wyników projektu poprzez prezentację ich na szeregu polskich i międzynarodowych konferencji naukowych oraz publikację w czasopismach naukowych;

Wyniki uzyskane w ramach projektu pozwoliły na wyłonienie sfer tożsamościowego zaangażowania i poszukiwania istotnych dla współczesnych młodych dorosłych, co poszerzyło zakres wiedzy na temat kształtowania się poczucia tożsamości.

Uczestnicy pierwszego etapu projektu – badań jakościowych jako najważniejsze dla ich odpowiedzi na pytanie "Kim jestem?" wskazali następujące sfery: Cechy charakteru, Doświadczenia z przeszłości, Relacje rodzinne, Relacje ze znajomymi i przyjaciółmi, Światopogląd, Zainteresowania i pasje, Cele i plany na przyszłość oraz Praca. Warto zauważyć, że najczęściej dotychczas zbadana sfera – Edukacja – nie została określona przez uczestników badania jako kluczowa dla ich poczucia tożsamości.

Wyłonione sfery posłużyły do realizacji kolejnego etapu badań: określenia związków poczucia tożsamości z dobrostanem. Związki te okazały się różne w zależności od obszaru życia, w którym człowiek poszukuje odpowiedzi na pytanie "Kim jestem?". Szczególnie istotne dla dobrostanu emocjonalnego, psychologicznego oraz społecznego okazały się sfery Cech charakteru oraz Doświadczeń z przeszłości. W mniejszym stopniu do dobrostanu przyczyniało się poszukiwanie i zaangażowanie w sferze Relacji rodzinnych oraz Pracy.

Potwierdzony został również postulowany teoretyczny model powiązań między wymiarami tożsamości a dobrostanem, polegający na tym, że wymiary tożsamości (poszukiwanie, czyli zbieranie informacji na temat ważnego dla tożsamości obszaru życia; zaangażowanie, czyli decyzja dotycząca drogi, którą będzie się podążać; rewizja zaangażowania, czyli ponowna ocena tożsamościowych wyborów, w momencie, gdy przestają być one satysfakcjonujące dla jednostki) mogą przyczyniać się do dobrostanu (pozytywnej oceny własnego stanu emocjonalnego oraz funkcjonowania w sferze społecznej i psychicznej).

Wyniki prezentowanego projektu przyczyniają się do poszerzenia dotychczasowej wiedzy na temat formowania się poczucia tożsamości młodych dorosłych i pozwalają na dalsze badanie sfer życia istotnych dla odpowiedzi na kluczowe życiowe pytanie "Kim jestem?".

PUBLIKACJE

Karaś, D. (2015). Identity Domains in Emerging Adulthood: Results of Qualitative Research in Poland. European Association for Research on Adolescence Newsletter, May 2015, 11–14.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2015). Domenowe podejście do kształtowania tożsamości. Weryfikacja trójwymiarowego modelu w różnych sferach życia w grupie młodych dorosłych. Studia Psychologiczne, 53(3), 63-75.
Karaś, D., Cieciuch, J., Keyes, C. L. M. (2014). The Polish adaptation of the Mental Health Continuum–Short Form (MHC–SF). Personality and Individual Differences, 69, 104-109.

KONFERENCJE MIĘDZYNARODOWE

Karaś, D. (2016, wrzesień). Identity Statuses in Various Life Domains: Cultural Context and Relationships with Well-Being. Referat na XV Biennial Conference of the European Association for Research on Adolescence (EARA).
Karaś, D. (2015, październik). Identity commitment in emerging adulthood – is it always a positive process? Referat na Society for the Study of Emerging Adulthood 7th Biennial Conference, Miami, USA.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2014, wrzesień). Five identity processes and mental health in adolescence and emerging adulthood. Poster na XIV Biennial Conference of the European Association for Research on Adolescence, Cesme, Turcja.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2014, wrzesień). The relationships between mental health and identity processes in various identity domains in emerging adulthood. Referat, XIV Biennial Conference of the European Association for Research on Adolescence, Cesme, Turcja.
Karaś, D., Kłym, M., Cieciuch, J. (2013, wrzesień). Which model of identity is the most useful to predict psychological well-being? 16th European Conference on Developmental Psychology, Lausanne, Switzerland.

KONFERENCJE KRAJOWE

Karaś, D., Cieciuch, J. (2016, czerwiec). Ile teorii, tyle procesów, czyli formalne aspekty tożsamości. Referat na XXV Ogólnopolskiej Konferencji Psychologii Pozytywnej, Kraków, Polska.
Karaś, D. (2015, czerwiec). Tożsamość w różnych sferach życia – badania w podejściu skoncentrowanym na osobach. Referat podczas XXIV Ogólnopolskiej Konferencji Psychologii Rozwojowej, Warszawa, Polska.
Kłym, M., Karaś, D. (2015, kwiecień). Sfery tożsamości w okresie dorastania i wczesnej dorosłości – podobieństwa i różnice. Referat podczas V Interdyscyplinarnej Konferencji Doktorantów i Młodych Naukowców, Bydgoszcz, Polska.
Karaś, D., Cieciuch, J., Keyes, C.L.M. (2014, wrzesień). Polska adaptacja kwestionariusza Mental Health Continuum (MHC-SF) Keyesa. Referat, XXXV Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Bydgoszcz, Polska.
Karaś, D., Cieciuch, J. (2013, maj). Gdzie młodzi dorośli poszukują odpowiedzi na pytanie "Kim jestem?" – propozycja rozwinięcia trójwymiarowego modelu formowania się poczucia tożsamości Meeusa i współpracowników. Referat, XIII Ogólnopolska Konferencja Psychologii Rozwojowej, Lublin, Polska.